Categories
Bon Gobernacion Ling Wong

CORUPCION NA ARUBA?

CORUPCION NA ARUBA?

“The world is a dangerous place, not because of those who do evil,
but because of those who look on and do nothing” (Albert Einstein)

Banco Central di Aruba a organisa diferente encuesta ariba e tema aki. E resultado di e ultimo ta
mustra cu 75% di respondente nan a contesta afirmativamente.
Na april 2019 a tene un Congreso di Autoridad nan Local y Regional di e Comision Europeo. Un
rapport a worde presenta cu e titulo:

“Fighting nepotism within local and regional authorities”.

Nepotismo ta e practica di politico pa favorece familiar y amigo solamente pa e hecho cu nan ta famia of amigo. E recomendacion den e rapport aki por preveni cu Aruba na un cierto momento ta hayé cu tres Hoofdcommissaris van Politie ariba su payroll/presupuesto.

Nepotismo y favoritismo por stroba e efectividad y eficiencia di servicio publico. E ta rebaha e confiansa publico y danja e percepcion cu gobierno ta sirbiendo e interes di nan votador nan. Tur esaki nos ta wak na Aruba y a bira parti di bida ariba tur nivel na Aruba. A way of life!

Den e articulo aki solamente algun recomendacion ta worde trata. E rapport completo por worde download for di internet.

Algun observacion di e rapport ta lo siguiente.

  • Pa gobierno funciona efectivamente e mester di personal hopi motivá y competente. Nombracion y promocion a base di merito ta un pre-condicion pa sigura e imparcialidad y calidad di e servicio publico cu ta worde duna. Na mes un momento e poder di por nombra y kita personal ta worde reconoci como un fuente di riesgo significativo di corupcion.
  • Gobierno chikito ta specialmente vulnerabel pa nepotismo y otro forma di favoritismo door di nan escala chikito, nan autonomia y e cercania cu nan ciudadano. Esaki nan tur nos tin na Aruba. Door di esaki e practica nan aki ta hopi visible. Nan ta danja e confiansa di e publico. Esaki ta crucial pa un bon funcionamento di gobierno.
  • Nepotismo por descurasha candidato capacitá, motivá y competente pa solicita pa cierto posicion nan. Trahador sin cualificacion ta worde nombra. Y asina ta perhudica e funcionamento adecua di gobierno. Interes personal ta prevalese ariba interes publico.
  • Proceso di nombracion mester ta transparente y hiba segun regla y standard etico. Mester preveni influencia inacceptabel di mandatario den procedura di un seleccion, unda conflicto di interes ta existi.
  • Mester implementa ley nan cu suficiente provision pa mitiga e riesgo di nepotismo. Y tambe pa combati y deal cu e caso nan sospechoso di nepotismo.
  • Mester establece institucion nan pa monitor e implementacion y efectividad di e ley nan aki. Pa esaki mester sigura training profesional di e funcionario publico.

Na Hulanda e gemeente nan di Hellevoetsluis y Amsterdam a implementa nan maneho di integridad. Nan a nombra un funcionario specialisa y un oficina di Integridad pa controla asunto nan di integridad den nan gemeente.

Algun tip cu ta worde duna finalmente ta:

  • Adopta un maneho di nombracion y seleccion cu claridad y cu ta encera tur aspecto.
  • Introduci e custumber pa obliga tur funcionario publico involvi den un cierto caso di seleccion y nombracion pa firma un declaracion cu nan no tin relacion of conflicto di interes cu e solicitante.
  • Involvi un instituto independiente di gobierno pa controla etica y riesgo.

Un dicho cu nos por aplica ariba e resultado di e encuesta nan di Banco Central di Aruba ta:
“Un mayoria grandi por ta robes un biaha, pero e no por ta robes tur biaha.”

Segun Albert Einstein nos mester haci nos parti pa haci Aruba un lugar cu menos riesgo y no keda para wak sin haci nada.

Na tur esnan cu a bisa den e encuesta nan cu tin corupcion na Aruba, ban tuma accion awor y no keda para wak y no haci nada. Ban haci nos parti! Let’s do it!

Hunto nos lo logré!

Drs. Ling Wong pa plataforma RAIZ