Categories
Naturalesa

Aruba Ta Cla Pa Derecho Di Naturalesa

Aruba Ta Cla Pa Derecho Di Naturalesa

Cuater aña pasa, partido RAiZ a introduci e solucion di Rights of Nature (Derecho di Naturalesa) na Aruba durante su campaña electoral. Sra. Erasmus, un di e prome candidatonan di RAiZ na 2017, tabata cu vakantie na Ecuador unda e tabata tin un encuentro cu fundadora di Rights of Nature, sra. Natalia Greene. E coneccion aki no solamente a conduci na un abundancia di recurso pa fortifica e posicion di Aruba su medio ambiente. Sra. Natalia Greene, un lider ambientalista mundialmente reconoci, a acepta e invitacion di RAiZ pa participa na Aruba su prome simposio di Derecho di Naturalesa.

Specialmente den e temponan aki cu nos ta bibando, nos niun por bira lomba mas pa locual ta sosodiendo den nos cara: nos isla, nos planeta, nos tur ta sufriendo. Apesar cu nos ta consciente cu nos mester di naturalesa pa por sobrebibi, asina mes nos ta rosa mondi y selbanan bay. Nos ta venena nos cuminda cu pesticida, sofoca nos lamanan cu desperdicio, construi pa loco sin tene cuenta cu nos flora ni fauna. Nos ta bibando den un mundo unda cu nos a dicidi cu e ser humano ta central y naturalesa ta nos pertenencia. Y si nos ta doño di naturalesa, nos por haci cu ne y deshaci di dje manera nos ta antoha. E consecuencianan di nos actonan ta obvio awe: cambio di clima, contaminacion di nos oceanonan, malesa, especienan den extincion… y si nos sigui asina, nos lo caba ta destrui nos mes.

Pero unda pa cuminsa? Cu nos mes! Nos mester busca e buraconan den nos sistema. Na Aruba nos tin ley pa proteha nos naturalesa, pero ki bal nos tin e leynan aki, si no tin ningun tipo di control ni cumplimento — toezicht y handhaving. Tanto bal nos tin ley, si no tin consecuencia ora e leynan aki wordo kibra pa ganancia propio, pa falta di conscientisacion, pa populismo. Si nos leynan pa proteha nos naturalesa no wordo respeta, nos mester reenforsa nan cu e introduccion di multa/boet y presion gubernamental den nos natuurbeschermingsverordering — nos decreto estatal encuanto proteccion di naturalesa. Un parti sumamente importante den e proceso aki ta educacion y conscientisacion di nos pueblo en general. Cada un di nos bibando riba e isla aki mester ta consciente di locual cu nos tin pa nos por compronde kico nos tin di perde.

Cu un gobierno nobo na caminda, nos tin un chens pa bolter e maneho di nos pais den uno sostenibel di berdad. Nos kier un gobierno cu ta defende nos derechonan humano y e derechonan di nos naturalesa. Ta tempo pa penalisa e daño na y destruccion di nos isla cu tanto nos ta stima. P’esey no ta keda nos otro cu proteg’e por medio di e implementacion di e.o. Derechonan di Naturalesa den nos legislacion. Asina cada ciudadano riba su mes por fungi como un defensor di nos naturalesa y por huridicamente reenforsa e proteccion di esaki sin depende di gobierno. Mas cu 25 pais na mundo ta forma parti di e movimento di Rights Of Nature, y Aruba tambe por sigui e ehempel pa hunto nos recupera e balans entre e ser humano y Mama Tera, nos cas.

“Dia 25 di juni, ban vota cu consenshi, ban vota pa Aruba,” Liliana Erasmus ta enfatisa. “Ami ta planta mi simia den bon tera. Laga nos planta nos confiansa den RAiZ.”

Liliana Erasmus di Plataforma RAIZ